قصه های بامزه_داستان کاهوسکنجبین

مردمان مختلف در سراسر تاریخ، هریک به‌نوعی، از سبزی‌جات خام در رژیم غذایی خود استفاده می‌کرده‌اند. برای نمونه، نخستین کشت کاهو را برای مصارف خوراکی (از برگ‌ها) و روغنی (از دانه‌ها) به مصریان ۴۷۰۰ سال پیش نسبت می‌دهند. همین کاهو بعدها به روم و یونان باستان برده شد و اکنون یکی از پرمصرف‌ترین انواع کاهو در غرب به «کاهوی رومی» معروف شده‌است و در ایران نیز رایج‌ترین نوع کاهو همین است.

ایرانیان از انواع سبزی‌جات، نظیر کاهو، در رژیم غذایی خود استفاده می‌کرده‌اند ولی آن‌ها را با انواع چاشنی‌ها مزه‌دار می‌کردند. یکی از معروف‌ترین این چاشنی‌ها که هم‌راه با کاهو مصرف می‌شده «سکنجبین» است.

واژهٔ سکنجبین و تاریخچهٔ آن سرنوشتی درهم‌تنیده دارد. سکنجبین، در واقع، شکلِ عربی‌شدهٔ واژهٔ فارسیِ سک‌انگبین است که در آن «سک» به معنای «سرکه» و انگبین به معنای «عسل یا شهد یا شیره» است. بدین ترتیب، می‌توان در یافت که ایرانیان باستان سکنجبین را اصلاً با شهد و عسل درست می‌‌کردند، نه با شکر و خاکه‌قندی که امروزه برای تهیهٔ آن استفاده می‌شود. در طب سنتی ایرانی نیز سکنجبین را با انگبین یا عسل باید درست کرد.

و اما مصرف سکنجبین مختص ایرانیان نبوده. یونانیان نیز از دست‌کم ۲۲۰۰ سال پیش با کاربرد دارویی آن آشنا بوده‌اند و آن را «اُخومِلی» می‌نامیدند که امروزه به‌صورت oxymel وارد زبان انگلیسی شده‌است. این واژهٔ یونانی از دو جزءِ اُخوُس (سرکه) و مِلی (عسل) ساخته شده‌ که دقیقاً معادل سرکه‌انگبین فارسی است.

در فرهنگ عامهٔ ایرانیان، یکی از روزهایی که خوردنِ کاهوسکنجبین در آن رایج است «سیزده‌به‌در» است. ایرانیان بر این باور بوده‌اند که با فرا رسیدن سال نو بهتر است خوراکی‌هایی را مصرف کرد که پر از سبزی‌جات تازه باشد و برای همین هم در روز‌های آغاز سال غذاهایی چون کوکوسبزی و سبزی‌پلو و آش رشته غذاهای غالب بر سر سفرهٔ اقوام مختلف ایرانی است. در سیزدهمین روزِ سال نو هم که مردم برای گذراندن روز به دل طبیعت می‌روند، یکی از رایج‌ترین خوراکی‌هایی که در این روز می‌خورند «کاهوسکنجبین» است که همه‌چیزِ آن از دل طبیعت می‌آید و نماد تروتازگی است.
در طب سنتی، کاهوسکنجبین طبعی میانه (معتدل) دارد ولی می‌توان دستور تهیه‌اش را با مزاج‌های مختلف سازگار کرد. برای نمونه، برای گرم‌مزاج‌ها، می‌توان کمی عرق کاسنی (که طبعی سرد دارد) به سکنجبین افزود و، برای سردمزاج‌ها، کمی عرق نعناع (که طبعش گرم است) اضافه کرد.

اشتراک گذاری در pinterest
اشتراک گذاری در linkedin
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در twitter

منبع مقاله

مقالات مرتبط