روزه از نظر سلامتی و بهداشت تأثیرات بسیار مطلوبی دارد.
کسی که روزه می‌گیرد، سالم، پاکیزه، هوشیار، چابک و فعال می‌ماند. علاوه بر آن، روزه به عنوان یک راه مؤثّر در درمان اختلالات روانی هم شناخته می‌شود.یک پزشک سوئیسی می‌گوید که مزایای گرسنه بودن یک راه درمانی است که بسیار مؤثرتر از مصرف چندین قرص و دارو در طول روز است.به‌طور کلی روزه گرفتن تخریب بافت‌های پوسیده و فاسد شده را از طریق گرسنه بودن تسریع می‌کند و از طریق مواد مغذی که بعد از افطار بدن دریافت می‌کند، بافت‌های جدید ساخته و جایگزین می‌شود.
به همین دلیل هم هست که دانشمندان روزه گرفتن را رمز جوانی و عمر طولانی می‌دانند. اما روزه گرفتن نیز باید براساس نظم و برنامه‌ای حساب شده باشد و فقط نخوردن غذا مطرح نیست. زیرا در این صورت برای سلامتی مضر است و باعث کاهش نیرو و استقامت بدن می‌شود. در قرآن هم آمده که بخورید و بنوشید اما افراط نکنید.
توصیه‌هایی برای سلامتی در ماه رمضان:
این مقاله توصیه‌های مفیدی است برای اینکه چگونه با بعضی مشکلات در ماه رمضان مواجه شوید، و چطور به‌راحتی روزه بگیرید و از مزایای معنوی این ماه بهره‌مند شوید. در طول ماه رمضان رژیم غذایی ما نباید خیلی متفاوت از عادات غذایی معمولی باشد و این رژیم غذایی باید به‌صورتی باشد که وزن طبیعی خود را حفظ کنیم، یعنی نه وزن کم شود و نه اضافه!
- با توجه به ساعات طولانی گرسنگی در ماه رمضان بهتر است از مواد غذایی استفاده کنیم که سرعت هضم آن کمتر است؛ از جمله مواد غذایی حاوی فیبر، که مصرف این مواد بهتر از مصرف مواد غذایی سریع هضم هستند. مواد غذایی با سرعت هضم کم نزدیک ۸ ساعت در بدن باقی می ماند، در صورتی که مواد غذایی که سریع هضم می‌شود، تنها ۳ الی ۴ ساعت در بدن می‌ماند.
- مواد غذایی با سرعت هضم کم: دانه‌های غلات مانند جو، گندم، ارزن، گندم سولینا، لوبیا، عدس، برنج (که کربوهیدرات پیچیده نامیده می‌شوند). مواد غذایی دیگری که سریع هضم می‌شود، موادی هستند که شکر و آرد سفید دارند. (که این مواد کربوهیدرات تصفیه شده نامیده می‌شوند).
- باید در رژیم غذایی خود به‌صورت متعادل از تمام گروه‌های غذایی مصرف کنید. برای مثال میوه، سبزیجات، گوشت، مرغ، ماهی، نان، غلات و لبنیات.
مواد غذایی سرخ شده خیلی سالم نیست و بهتر است از مصرف آنها اجتناب کنید.این مواد باعث سوءهاضمه، سوزش معده و مشکلات اضافه وزن می‌شوند.
- مواردی را هم که در هنگام روزه‌داری باید از آن اجتناب کنید، فراموش نکنید.
الف – غذاهای چرب و سرخ شده
ب – مواد غذایی حاوی شکر زیاد
ج – خوردن غذای زیاد در سحر
د- نوشیدن چای زیاد در سحر، زیرا چای باعث افزایش ادرار و دفع مواد معدنی مورد نیاز بدن می‌شود.
ه- کشیدن سیگار
- در سحر از مواد غذایی با کربوهیدرات‌های پیچیده استفاده کنید که در بدن شما دیرتر هضم می شوند و در نتیجه شما کمتر گرسنه می‌شوید. حلیم غنی از شکر، فیبر، کربوهیدرات‌ها، پتاسیم و منیزیم است و شما را تا مدت طولانی سیر نگه می‌دارد. بادام هم منبع غنی پروتئین و فیبر است و چربی کمی دارد. موز هم توصیه می‌کنیم که هم منبع خوبی از پتاسیم، منیزیم و کربوهیدرات‌ها است و هم لذیذ است.
- هر چقدر می‌خواهید آب و آب میوه بنوشید، بخصوص بین افطار تا زمانی که می‌خواهید بخوابید که بدن شما بتواند میزان آب بدن را تنظیم کند. برای جلوگیری از سوءهاضمه و نفخ از افراط در خوردن اجتناب کنید و یادتان باشد مواد غذایی سرخ شده، پر چرب، ادویه‌دار و نوشیدنی‌های گازدار و کلم باعث سوءهاضمه و نفخ معده می‌شود.
- بی حالی و رخوت (فشار خون پایین)، تعریق زیاد، ضعف، خستگی، کمبود انرژی، سرگیجه، به‌خصوص هنگامی که از حالت نشستن برمی‌خیزید و رنگ پریدگی، علائم فشار خون پایین هستند که معمولاً این حالات بعدازظهر اتفاق می‌افتد. این حالت‌ها که به علت مصرف کم آب و کاهش مصرف نمک است، به راحتی قابل درمان هستند. سعی کنید که آب زیاد بنوشید و نمک نیز به اندازه مصرف کنید.
- کاهش مصرف کافئین، فعالیت روزانه، کمبود خواب و گرسنگی که معمولاً در نزدیک افطار بیشتر است، از عوامل سردرد است که گاهی به دلیل فشار خون پایین اتفاق می‌افتد و بعضی وقت‌ها آنقدر شدید می‌شود که قبل از افطار باعث حالت تهوع هم می‌شود. یکی از راه‌های پیشنهادی این است که یکی دو هفته قبل از رمضان مصرف چای و قهوه را کم کنید، تا کافئین کمتری به بدنتان برسد و کم کم عادت کنید.
- خستگی، سرگیجه، ضعف، تمرکز کم، تعریق، احساس لرزش، عدم توانایی انجام فعالیت‌های فیزیکی و سردرد هم از علائم قند پایین خون است که یک راه پیشگیری از آن، خوردن سحری و محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین است.
- گرفتگی عضلات هم که به علت عدم مصرف کافی کلسیم، منیزیم و پتاسیم اتفاق می‌افتد، با مصرف غذاهای غنی از این مواد به عنوان مثال: سبزیجات، میوه، لبنیات، گوشت و خرما قابل پیشگیری است.
- افزایش میزان اسید در معده خالی در ماه رمضان باعث بدتر شدن حالت سوزش و ورم معده می‌شود که برای جلوگیری از این حالات بهتر است از مصرف غذاهای ادویه‌دار، قهوه و نوشابه پرهیز کنید.