تاریخچه شب یلدا

 زهیرمهر که به شب یلدا یا شب چله در فارسی شناخته شده است جشنی است که در شب قبل از اول دی (ابتدای فصل زمستان) گرفته می شود. این جشن ۴۰ روز قبل از جشن آتش برگزار می گردد. این شب به طولانی ترین شب سال است که مصادف است با شب تولد میترا خورشید خدایان که نور، قدرت و خیر را روی زمین نشان می دهد. پس از این شب روزها بلندتر می شود و این شب نشاندهنده پیروزی نور و خوبی بر قدرت تاریکی است.

جشن یلدا یکی از مهم ترین جشن های ایران باستان است که ۵۰۰۰ سال قدمت دارد، این شب، شب شادی و جشن است. یلدا کلمه ای سوری است که به معنی تولد است و اشاره به تولد میترا دارد. تاریخ دقیقی برای شروع این جشن در زمان ایران قدیم وجود ندارد و زمان تقریبی حدوده ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد برآورد شده است. در ایران باستان این جشن را پیروزی نور بر خورشید قلمداد کرده اند، در آخرین روز آذرماه که طولانی ترین شب سال است. زمانی که اهریمن تاریکی آخرین قدرت خود را دارد و پس از آن نور بر تاریکی پیروز می شود و به آن خرم روز می گویند ( اول دی ) نماد اهورا مزدا پروردگار دانایی است. زمانی که روزها بلندتر و شب ها کوتاه تر می شود، نشاندهنده پیروزی خورشید بر تاریکی و خوبی بر بدی است . جشنی نیز به عنوان دی گان برگزار می شود که به اهورا مزدا نسبت داده شده است و در واقع اولین روز دی است. در این جشن آتش روشن می کنند که نشاندهنده مقابله بر اهریمن تاریکی است و برای حافظت از محصولات زراعی دعا می کنند و برای میترا دعا می کنند که از آنها در مقابل سرما محافظت کند. همانطور گفته شده اهورامزدا در آن روز به خواسته های مردم می پردازد.  یکی از آداب این رسم است که جایگاه خدمه و مرئوسین یکسان می شود و پادشاه لباس سفید می پوشد و با مردم عادی مراسم را برگزار می کند. این مراسم تا زمان ساسانیان ادامه داشت و تا زمان قبل از اسلام این جشن ها برگزار می شد. این سنت ایرانی با سنت رم باستان در هم آمیخته شد. در این فستیوال خدای قدیم باروری، رومی ها به هم هدیه می دهند و خانه هایشان با برگ های سبز تزئین می کنند طبق عادت ایرانی ها جنگ و نزاع تمام می شود و به حالت تعلیق می افتد ثروتمند و فقیر با هم برابر می شوند. تجارت و تحصیل تعطیل می شود. پادشاه بدون تاج می شود و همه جا با شمع روشن می شود. یکی دیگر از فستیوال های رومی ها که در همان روز جشن گرفته می شود “Sol Invictus” نامیده شده است که به خدای میترا اختصاص دارد و این جشن از فرقه ایران باستان به دنیای رومیان راه یافته است. با گسترش مسیحیت، جشن کریسمس مهمترین جشن مسیحیت شد. در قرن سوم تاریخ های مختلفی را به عنوان کریسمس جشن گرفتن از دسامبر تا اپریل. ۶ ژانویه به عنوان بهترین روز برای جشن عیسی مسیح جشن گرفته شد و در سال ۳۵۰ ، ۲۵ دسامبر به عنوان تاریخ تولد شناسایی شد. تقریبا بعد از جشن “Sol Invictus” است. زمان و علت ورود لغت یلدا به زبان فارسی مشخص نیست. پناهندگان مسیحی از روم به عمارت ساسانیان وارد شدند و ادعا می شود که آنها این کلمه را به ایران آورده اند. به مرور زمان شب یلدا و شب چله مترادف شدند و هردوی آنها در این شب استفاده می شود تا زمانی که اسلام وارد ایران شد و جشن های ایران باشتان از بین رفت . امروزه این جشن از جشن های ایران باستان باقی مانده است که دوستان و اقوام دور هم جمع می شوند و جشن می گریند و از میوه های خشک، آجیل و میوه های زمستانی استفاده می کنند. استفاده از میوه های خشک و میوه های تازه در این مراسم نشاندهنده شکرگزاری از خدایان باستان برای محافظت از محصولات زراعی در زمستان است. از آنجایی که شب یلدا به عنوان طولانی ترین شب است به عنوان سمبل در بسیاری از شعرهای ایرانی از آن استفاده شده است. شعرهای فراغ یار و تنهایی و انتظار. بعد از شب یلدا روشنایی نمودار می شود و خوبی وارد زندگی می شود.

در اینجا غذاهای مناسب شب یلدا را به شما معرفی می کنیم:

فسنجون

قلقلی با رب انار

قلقلی با رب انار ۲

مرغ کنجدی با رب انار

خوراک لوبیا سبز و قارچ با رب انار

خورش ناردونی

اشتراک گذاری در pinterest
اشتراک گذاری در linkedin
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در twitter

منبع مقاله

مقالات مرتبط